Trong lĩnh vực công nghệ thông tin, việc đào tạo lập trình cho người khiếm thị là một thách thức lớn, nhưng cũng là một cơ hội để thắp sáng tương lai cho họ. Để làm được điều này, cần có sự đồng hành và hợp tác của nhiều bên, trong đó có hai nhân vật tiêu biểu: anh Trần Hiệp - Giám đốc công ty cổ phần HTECOM và chị Phạm Thị Hiền - Chuyên viên phụ trách quản lý phòng đào tạo Trung tâm Công nghệ Thông tin - Truyền thông Vietnet (Vietnet-ICT). Hai anh chị đã là người tiên phong trong việc tổ chức khóa học lập trình web frontEnd cho người khiếm thị, với kết quả thành công ngoài sự mong đợi.

Ý tưởng ban đầu

Anh Hiệp là một lập trình viên có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Anh có một niềm đam mê lớn với việc dạy lập trình cho những người khiếm thị, một đối tượng ít được quan tâm trong xã hội. Anh cho biết, ý tưởng về khóa học lập trình cho người khiếm thị của anh bắt đầu từ một email lạ gửi đến anh cách đây hai năm. Đó là email của một bạn trẻ khiếm thị, trong đó bạn ấy bày tỏ nguyện vọng mong muốn được học lập trình.

"Khi nhận được email từ bạn ấy, tôi cảm thấy rất xúc động và cũng lo lắng. Tôi rất vui vì có cơ hội góp phần giúp đỡ cộng đồng người khiếm thị, nhưng tôi cũng không biết làm sao để thiết kế một khóa học phù hợp với nhu cầu và khả năng của các bạn", anh Hiệp chia sẻ.

Anh Hiệp quyết định liên lạc với bạn trẻ khiếm thị để tìm hiểu thêm về mong muốn và hoàn cảnh của bạn ấy. Sau đó, anh cùng với các cộng sự của mình bắt tay vào xây dựng giáo trình, thiết kế khóa học và phương pháp đào tạo cho người khiếm thị. Anh Hiệp cho biết, anh muốn tạo ra một môi trường học tập thoải mái, vui vẻ và hiệu quả cho các bạn khiếm thị, giúp các bạn tự tin phát huy hết năng lực của bản thân và có được những kiến thức và kỹ năng cần thiết để theo đuổi đam mê lập trình.

Tuy nhiên, việc xây dựng khóa học không phải là dễ dàng. Anh Hiệp và các cộng sự của anh gặp không ít khó khăn trong quá trình chuẩn bị. "Chúng tôi phải tìm kiếm rất nhiều tài liệu, nguồn tham khảo và sự trợ giúp từ bên ngoài. Chúng tôi cũng phải nghiên cứu kỹ về các công nghệ trợ giúp mà người khiếm thị đang sử dụng, như trình đọc màn hình, màn hình chữ nổi hay các ứng dụng hỗ trợ người khiếm thị trên di động", anh Hiệp kể lại.

Ngoài ra, anh Hiệp còn phải đối mặt với một thực tế buồn là ở Việt Nam hiện nay chưa có tổ chức hay doanh nghiệp nào nhận đào tạo lập trình cho người khiếm thị. Điều này khiến cho anh không có nhiều mô hình hay kinh nghiệm để tham khảo. Anh Hiệp đã phải liên hệ với một số tổ chức chuyên đào tạo nghề cho người khiếm thị để xin ý kiến, tham vấn mô hình đào tạo của họ và hợp tác. Anh cũng đã lắng nghe những góp ý và phản hồi của một số bạn trẻ khiếm thị đã từng tiếp xúc với công nghệ thông tin để cải thiện khóa học ngày càng hoàn thiện hơn.

Sau một thời gian dài chuẩn bị, anh Hiệp và các cộng sự của anh đã sẵn sàng để triển khai khóa học lập trình cho người khiếm thị. Anh Hiệp hy vọng rằng, khóa học này sẽ mang lại cho các bạn khiếm thị một cơ hội mới để học tập, làm việc và phát triển bản thân trong thời đại công nghệ số.

Khó khăn phát sinh

Khóa học lập trình cho người khiếm thị là một dự án đầy ý nghĩa và độc đáo, nhưng cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình thực hiện. Anh Hiệp, giảng viên trợ giảng của khóa học, kể lại: “Khi mọi thứ sẵn sàng thì chúng tôi gặp khó khăn đó là các dự án ngày càng nhiều hơn. Trong khi tình hình dịch covid ngày càng diễn biến phức tạp và khóa học đó lại là khóa học trực tiếp nữa nên chúng tôi đành phải hoãn lại sang năm sau mới tổ chức lại. Điều đó khiến cho chúng tôi cảm thấy nản muốn bỏ cuộc nhưng mọi thứ diễn ra rất bất ngờ.”

Sự hợp tác suôn sẻ

Để có thể tổ chức được khóa học lập trình cho người khiếm thị, anh Hiệp đã tìm đến trung tâm CNTT để nhận sự trợ giúp và may mắn gặp được chị hiền. Chị Hiền chia sẻ: “Tình cờ mình gặp anh Hiệp trong một sự kiện công nghệ, lúc đó, anh Hiệp có ngỏ ý muốn hợp tác với bên mình để thực hiện dự án đó nhưng mình cũng băn khoăn lắm không biết là có nên hợp tác hay không? Tuy nhiên, vì hai bên có cùng một sứ mệnh chung nên mình mới về trao đổi với chị Ngô Minh Trang, giám đốc trung tâm để tham khảo ý kiến từ chị. Cuối cùng thì sau ba ngày hội ý thì tháng năm năm 2022 đại  diện hai bên đã ký kết thỏa thuận hợp tác thành công tốt đẹp. Đây là bước ngoặt lớn giúp hai doanh nghiệp có thêm cơ hội được trợ giúp cộng đồng. Ngoài ra, sự phối hợp này cũng đem lại tinh thần trợ giúp lẫn nhau, hai bên cùng có lợi. Mình mong rằng, sẽ có nhiều tổ chức tạo ra những khóa học như thế này để giúp đỡ cộng đồng người khiếm thị tạo ra cho họ cơ hội tiếp cận công nghệ một cách bình đẳng. Đây cũng là nền tảng để giúp người khiếm thị có thêm tri thức, nghị lực tiếp thêm sức mạnh trong hành trình đi tìm ánh sáng tương lai.”

Thành quả bất ngờ

Khóa học lập trình cho người khiếm thị đã thu hút được sự quan tâm và đăng ký của rất nhiều bạn trẻ khiếm thị trong cả nước. Chị Hiền nói tiếp: “Sau khi mở đơn đăng ký thì bọn mình nhận được rất nhiều lượt đăng ký tham dự khóa học từ các bạn trong cả nước. Tuy nhiên, với số lượng học viên trong lớp giới hạn chỉ có 10 bạn và hầu hết các bạn ở xa, điều kiện đi lại khó khăn nên không thể tham gia. Điều đó, khiến mình băn khoăn là liệu số lượng học viên hầu hết ở các tỉnh lẻ thì có kịp để tham gia khóa học hay không, bản thân mình thấy ái ngại. Tuy nhiên, bỏ đi những khó khăn, bất tiện đó các bạn vẫn hoàn thành tốt khóa học xuất sắc. Điều đó làm mình thấy hạnh phúc.”

Anh Hiệp cũng rất ngạc nhiên và vui mừng về kết quả của khóa học: “Trước khi bắt đầu khóa học, mặc dù có sự chuẩn bị, nghiên cứu, tìm hiểu từ trước nhưng chúng tôi vẫn chưa thực sự đánh giá cao khóa học này vì chúng tôi chưa nhận ra khả năng của các bạn cũng như lần đầu chúng tôi giảng dạy lập trình cho người khiếm thị nên chúng tôi cảm thấy bỡ ngỡ, bối rối không biết là liệu mình dạy như vậy, các bạn có hiểu bài hay không? Tuy nhiên, với sự phản ứng nhạy bén, khả năng tiếp thu nhanh của các bạn đã khiến cho đội ngũ giảng viên và trợ giảng của chúng tôi rất bất ngờ và xen lẫn sự thích thú. Đối với chúng tôi, sự hào hứng, ham học hỏi của các bạn đã tiếp thêm cho chúng tôi nguồn động lực to lớn giúp chúng tôi vững bước trên hành trình hỗ trợ cộng đồng những người yếu thế nói chung và người khiếm thị nói riêng.

Tôi tin rằng, khóa học này sẽ đem lại một phần đóng góp nhỏ của chúng tôi cho các bạn khiếm thị giúp cho các bạn thay thế một phần khiếm khuyết để tự tin trên con đường làm chủ tương lai và tôi hy vọng, khóa học này sẽ tới tay những bạn trẻ khiếm thị đang cần nó. Mặc dù, các bạn khiếm thị tuy thiệt thòi về thể chất nhưng tôi tin rằng, nếu các bạn có sự kiên trì, nỗ lực không ngừng cố gắng hết mình thì thành công và may mắn sẽ mỉm cười với các bạn.”

Chị Hiền bày tỏ sự ngưỡng mộ và khâm phục trước tinh thần vượt khó của các bạn khiếm thị trong việc học tập và theo đuổi đam mê. Chị Hiền cũng gửi lời nhắn nhủ động viên các bạn: “Dù bạn có bất kỳ khiếm khuyết nào trên cơ thể, miễn là bạn tin tưởng vào bản thân, bạn sẽ có thể làm được những điều phi thường. Chúng mình luôn ở bên cạnh và hỗ trợ các bạn. Các bạn đã mang lại cho chúng mình nhiều niềm vui và động lực tích cực. Chúng mình không chỉ giúp đỡ cộng đồng mà còn nhận được nhiều điều ý nghĩa từ cộng đồng. Hy vọng, các bạn khiếm thị sẽ là nguồn cảm hứng để tự tin khẳng định mình, vượt qua mọi khó khăn và rào cản, chinh phục thế giới công nghệ. Hy vọng, các bạn khiếm thị sẽ luôn vui vẻ và không ngừng nỗ lực để vượt lên số phận, hoàn thành sứ mệnh của bản thân mà xã hội giao phó.”

Đây là một sáng kiến đầy ý nghĩa, không chỉ mang tính nhân văn, mà còn giúp người khiếm thị có thêm cơ hội để phát triển kỹ năng, nâng cao chất lượng cuộc sống và hòa nhập vào xã hội. Chúng ta không thể phủ nhận sự quan trọng của dự án này trong việc giúp người khiếm thị tiếp cận với lập trình. Hy vọng rằng, trong tương lai, sáng kiến này sẽ được nhân rộng để giúp đỡ nhiều người khiếm thị trên khắp cả nước.